สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) หน่วยงานหลักของประเทศด้านการวิจัยและนวัตกรรม ที่มุ่งส่งเสริม สนับสนุน และขับเคลื่อนการวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ มีหน้าที่และอำนาจเกี่ยวกับการให้ทุน วิจัยและนวัตกรรม การจัดทำฐานข้อมูลและดัชนีด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ การริเริ่ม ขับเคลื่อนและประสานการดำเนินงานโครงการวิจัยและนวัตกรรมที่สำคัญของประเทศ การจัดทำมาตรฐานและจริยธรรมการวิจัย การส่งเสริมและถ่ายทอดความรู้เพื่อใช้ประโยชน์ การส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาบุคลากรด้านการวิจัยและนวัตกรรมและการให้รางวัล ประกาศ เกียรติคุณ หรือยกย่องบุคคลหรือ หน่วยงานด้านการวิจัยและนวัตกรรม
วิสัยทัศน์
วช. เป็นผู้นำการสร้างสรรค์งานวิจัยและนวัตกรรมสู่การใช้ประโยชน์ในทุกมิติ
พันธกิจ
ในฐานะหน่วยงานหลักด้านทุนวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติของประเทศไทย วช. ยังมุ่งเน้นในเรื่องต่อไปนี้:
- การให้ทุนวิจัยและนวัตกรรมหลักของประเทศ
- การจัดทำฐานข้อมูลและดัชนีวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ
- การริเริ่ม ขับเคลื่อนและประสานการดำเนินงานโครงการวิจัยและนวัตกรรมที่สำคัญของประเทศ
- การจัดทำมาตรฐานและจริยธรรมการวิจัย
- การส่งเสริมและถ่ายทอดความรู้เพื่อใช้ประโยชน์
- การส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาบุคลากรด้านวิจัยและนวัตกรรม
- การให้รางวัล ประกาศเกียรติคุณหรือยกย่องบุคคลหรือหน่วยงานด้านวิจัยและนวัตกรรม
การวิจัยและนวัตกรรมเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ ขับเคลื่อนการพัฒนาสังคม และเสริมสร้างความเข้มแข็งของระบบนวัตกรรม อันจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงประเทศไทยจากประเทศกำลังพัฒนาไปสู่ประเทศที่พัฒนาแล้ว สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ดำเนินงานอย่างต่อเนื่องเพื่อบรรลุพันธกิจในการเป็นองค์กรหลักระดับชาติในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของระบบการวิจัยและนวัตกรรม ผ่านการจัดหาทุนวิจัย ฝึกอบรมบุคลากร และการพัฒนาระบบนิเวศการวิจัยและนวัตกรรมให้สอดคล้องกับเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ
ด้วยเป้าหมายดังกล่าว วช. จะยังคงสนับสนุนโครงการวิจัยและโครงการต่าง ๆ ที่มุ่งบรรลุวัตถุประสงค์และผลลัพธ์หลัก (OKRs) อย่างต่อเนื่อง รวมถึงนำผลการวิจัยและนวัตกรรมมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาประเทศในทุกมิติ เพื่อเอาชนะความท้าทายและข้อกังวลของประเทศ และบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน
Highlight
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้รับ รางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2568 ได้แก่
- รางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2568 การขยายผลธนาคารปูม้า "คืนปูม้าสู่ทะเลไทย" รางวัลการบริหารราชการแบบมีส่วนร่วม ประจำปี 2568 ประเภทสัมฤทธิผลประชาชนมีส่วนรวม ระดับ "ดีเด่น"
- รางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2568 สาขาการบริการภาครัฐ ประเภทขับเคลื่อนเห็นผลต้นแบบ (Model) การพัฒนาบุคลากรวิจัยและนวัตกรรมรุ่นใหม่ ระดับ "ดี"
- รางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2568 สาขาบริการภาครัฐ ประเภทนวัตกรรมการบริหาร TNRR คลังข้อมูลงานวิจัยไทย ระดับ "ดี"
โอกาสความร่วมมือ (Collaboration Opportunities)
ลำดับความสำคัญของการให้ทุนวิจัย (Research Funding Priorities)
- เศรษฐกิจชีวภาพ–หมุนเวียน–สีเขียว (Bio-Circular-Green Economy: BCG)
- ซอฟต์พาวเวอร์ (Soft Power)
- การพัฒนาอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจใหม่ (Industry and New Economy Development)
- สังคมยั่งยืน (Sustainable Society)
- ผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs: Small and Medium Enterprises)
ความร่วมมือวิจัยระหว่างประเทศ (International Research Partnership)
เพื่อส่งเสริมและยกระดับการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศไทย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้ดำเนินความร่วมมือวิจัยกับต่างประเทศ โดยแบ่งความร่วมมือออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
- ความร่วมมือทวิภาคี (Bilateral Collaboration)
- ความร่วมมือพหุภาคี (Multilateral Partnership)
- การเป็นสมาชิกในองค์กรวิจัยระหว่างประเทศ (Membership in International Organizations)
รูปแบบของความร่วมมือภายใต้กรอบทวิภาคีและพหุภาคี
ประกอบด้วย
- Joint Research Projects
- การแลกเปลี่ยนนักวิจัย (Researcher Exchanges)
- การจัดสัมมนาหรือการประชุมเชิงปฏิบัติการระดับนานาชาติ (International Seminars or Workshops)
- รูปแบบอื่น ๆ เช่น การเสนอชื่อนักวิจัยเพื่อรับรางวัลระดับนานาชาติ
ศูนย์กลางกำลังคนทักษะสูงที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน (Hub of Talents)
เป็นการรวมกลุ่มเครือข่ายนักวิจัย นักวิชาการ และผู้เชี่ยวชาญเพื่อสร้างความเข้มแข็งของเครือข่าย และการแสวงหาความรู้เพิ่มเติมที่เป็นประโยชน์ รวมถึงการเพิ่มจำนวนนักวิจัย/ผู้เชี่ยวชาญตามประเด็นที่เป็นความต้องการของประเทศให้มีจำนวนมากขึ้น และเพียงพอต่อความต้องการในภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง
ศูนย์กลางการเรียนรู้ (Hub of Knowledge)
เป็นการรวบรวมองค์ความรู้หรือเทคโนโลยีที่ผ่านกระบวนการทำงานวิจัยจำนวนมากและเป็นระยะเวลานาน รวมถึงการรวบรวมผู้เชี่ยวชาญด้านต่างๆ ให้มาทำงานวิจัยร่วมกัน และรวบรวมองค์ความรู้หรือเทคโนโลยีจากหลากหลายสถาบัน จนก่อให้เกิดผลผลิตที่สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ไปสู่หน่วยงานอื่นได้ในระดับชาติและนานาชาติ
ทุนพัฒนานักวิจัยตามช่วงอาชีพ (Researcher Career Development Grant)
- วช. ให้การสนับสนุนทุนแก่นักวิจัย นักวิทยาศาสตร์ และนักประดิษฐ์ที่มีศักยภาพสูง เพื่อเริ่มต้นและพัฒนาความก้าวหน้าในเส้นทางอาชีพของตน
- โปรแกรมการให้ทุนครอบคลุมทุกช่วงอาชีพ ตั้งแต่นักวิจัยรุ่นใหม่จนถึงนักวิจัยอาวุโส โดยอ้างอิงตามสาขาการวิจัยของ OECD
- การให้ทุนดังกล่าวมีเป้าหมายเพื่อเพิ่มจำนวนบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญสูงด้านวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมให้สอดคล้องกับความต้องการของประเทศ
การใช้ประโยชน์จากงานวิจัย (Research Utilization)
วช. ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการขับเคลื่อนการใช้ประโยชน์จากผลการวิจัยและนวัตกรรม
- การใช้ประโยชน์ครอบคลุมถึงการประยุกต์ใช้ในเชิงนโยบาย ผลกระทบต่อสังคมและชุมชน การใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์ และการสนับสนุนองค์ความรู้ทางวิชาการ
- ตัวอย่างเช่น วช. ได้ให้ทุนสนับสนุนสมาคมวิศวกรรม ชีวการแพทย์ไทย เพื่อดำเนินการวิจัยที่มุ่งลดอุบัติเหตุและการเสียชีวิตบนท้องถนน และได้นำผลการวิจัยดังกล่าวส่งต่อให้กับกระทรวงคมนาคม เพื่อใช้ในการดำเนินงานและพัฒนานโยบายต่อไป
กิจกรรมส่งเสริมการวิจัยและนวัตกรรม
(Research & Innovation Promotion Events) วช. จัดกิจกรรมส่งเสริมการวิจัยและนวัตกรรมอย่างต่อเนื่อง เพื่อแสดงศักยภาพด้านการวิจัยของประเทศไทย และสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักวิจัยและนักนวัตกรรมรุ่นใหม่
- งานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ (Thailand Research Expo)
งานมหกรรมที่รวบรวมนักวิจัยจากภาคการศึกษา ภาคอุตสาหกรรม และหน่วยงานภาครัฐ มาจัดแสดงผลงานวิจัยล่าสุด พร้อมทั้งการนำเสนอผลงาน การจัดนิทรรศการ ปาฐกถาพิเศษ การเสวนา และการประชุมวิชาการในหลากหลายสาขา - วันนักประดิษฐ์ (Thailand Inventors’ Day)
จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีระหว่างวันที่ 2–6 กุมภาพันธ์ โดยมีการจัดแสดงผลงานนวัตกรรมจากนักเรียน นักศึกษา หน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชน
นอกจากนี้ยังมีการจัด นิทรรศการนานาชาติสำหรับนักประดิษฐ์ (Bangkok International Intellectual Property, Invention, Innovation, and Technology Exposition: IPITEx) ซึ่งเป็นเวทีให้ผู้ประดิษฐ์จากทั่วโลกมาจัดแสดงผลงานร่วมกัน
การจัดแสดงภาพ
ช่องทางโซเชียลมีเดีย
Closing Note
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) มุ่งมั่นส่งเสริมและขับเคลื่อนการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ เพื่อสร้างความร่วมมือและแลกเปลี่ยนองค์ความรู้กับนานาประเทศ อันจะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนร่วมกัน
